Waar of niet
Digitale ondersteuning bij editie 2019
Navigeer rechts in het menu naar het juiste materiaal per paragraaf (desktop) of scroll naar onder (desktop & mobiel). Zie je het navigatiemenu rechts niet? Dan kan het zijn dat je de pagina moet verversen. Deze website werkt het beste in Google Chrome.
p. 6-7
De vierde macht
Belang van persvrijheid
Opdracht 1: Artikel 7 van de Nederlandse grondwet:
-
Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
-
De wet stelt regels omtrent radio en televisie. Er is geen voorafgaand toezicht op de inhoud van een radio- of televisie-uitzending.
-
Voor het openbaren van gedachten of gevoelens door andere dan in de voorgaande leden genoemde middelen heeft niemand voorafgaand verlof nodig wegens de inhoud daarvan, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. De wet kan het geven van vertoningen toegankelijk voor personen jonger dan zestien jaar regelen ter bescherming van de goede zeden. De voorgaande leden zijn niet van toepassing op het maken van handelsreclame.
-
Hoewel er dus nooit vooraf toestemming nodig is voor enige publicatie, moet de auteur er wel rekening mee houden dat hij achteraf kan worden aangeklaagd wanneer zijn publicatie bijvoorbeeld smadelijk, lasterlijk of discriminerend is, of aanzet tot haat. Dit is wat met het in artikel 7 van de grondwet genoemde "behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet" wordt bedoeld. Persvrijheid neemt dus niet de verantwoordelijkheid voor hetgeen gepubliceerd wordt weg.
p. 8-9
Kritisch zijn
Hoe weet je wat waar is?
Start: Bekijk de checklist van de Rijksoverheid.
Bron 1: Drogredenen
Nog een paar drogredenen die vaak voorkomen zijn:
-
Petitio principii, oftewel de cirkelredenering
-
Verschuiven van de bewijslast
-
Onjuist oorzakelijk verband
-
Verkeerde vergelijking
-
Voorkomen van een afwijkende mening
Lees hier meer over het herkennen en weerleggen van drogredenen.
Opdracht 3a: kritisch kijken, luisteren en argumenteren
Lees hier het artikel 'Is kennis niet een beetje achterhaald? uit Trouw bij opdracht 3a.
Opdracht 3a: SExI-methode
Lees hier meer over de SExI-methode bij opdracht 3a. Of kijk hier voor meer informatie en voorbeeldopdrachten over hoe je een argument goed structureert.
Opdracht 3b: Download de handleiding debatteren via onderstaande link. Een andere debatvorm is het Lagerhuis. Daarvan vind je de instructies hier.
Stellingen
Hieronder vind je de stellingen waarover je een debat kunt voeren (opdracht 3b).
p. 10-11
Vooroordelen en stereotypes
Heb ik eindelijk een mening, is het nog niet goed!
Start: Bekijk het filmpje hieronder en bekijk hier enkele foto's.
Bron 1: Blauwe vs. bruine ogen
Lees hier de blog van een deelnemer aan het BNN-experiment.
Opdracht 2: Maak via de link hieronder de test.
p. 12-13
Achter de waarheid komen
Al is de leugen nog zo snel...
Start: Lees hier meer over martelingen op de site van Amnesty International.
Opdracht 1: Tien signalen dat iemand liegt
Bekijk het filmpje.
Opdracht 2: Waarom martelen verkeerd is
Lees via de link hieronder het artikel.
p. 14-15
Schaamte- en schuldcultuur
Kun je de weg wijzen als je die niet kent?
Opdracht 1: Kies een oefenexamen uit via onderstaande link. Scroll omlaag naar de oefenexamens 'Kennis Nederlandse maatschappij'.
p. 16-17
Fictie en verbeeldingskracht
De waarheid op zijn kop
Start/opdracht 3: Daan Roosegaarde
Bekijk via onderstaande link diverse projecten van Daan Roosegaarde.
p. 18-19
Invloed van de media
Laat jij je iets wijsmaken?
Start: Bekijk het filmpje over de 'hemelpoort' bij de Lempuyang tempel op Bali.
Opdracht 1/2: Opinieleiders- en injectienaaldtheorie.
Naar wie luisteren we?
De opinieleiderstheorie (multi-step-flow) beweert dat de macht en de invloed van opinionleadsers een grote invloed hebben op de meningsvorming van het publiek. Als Enzo Knol, Robbie Williams of de president van de Nederlandse Bank iets zeggen, dan zal het wel waar zijn. Of sommige mensen zien de uitspraken van Erdogan als ‘De Waarheid’. Hoe belangrijker iemand is, des te meer hij de waarheid aan zijn kant lijkt te hebben.
Injecteren
En dan is er nog een theorie, volgens welke een injectienaald ons druppel voor druppel het gif van manipulatie, propaganda en indoctrinatie inspuit. En als die spuit er eenmaal in zit, gaat hij er niet meer uit. Deze theorie gaat er vanuit dat ieder mens vanzelf gaat meedoen met de heersende trends. Daarbij gaat men vooral uit van een domme massa die gemakkelijk te beïnvloeden is.
Een interessant voorbeeld van deze theorie is de radiouitzending over de invasie van marsmannetjes in de VS, die in 1938 leidde tot grote paniek onder grote delen van de bevolking in Amerika. Iets soortgelijks gebeurde toen in 2012 over de radio het einde van België werd uitgeroepen. Veel luisteraars gingen er vanuit dat het bericht waar was.
Opdracht 5: Bekijk via de link hieronder 5 voorbeelden van sluikreclames in films.
p. 20-21
Verkiezingsbeloften
Water bij de wijn
Opdracht 3b. Moet je partijen wel uitsluiten als coalitiepartner? Lees via de link het artikel waarin twee filosofen deze vraag beantwoorden.
p. 22-23
Karl Popper
Wetenschap is mensenwerk
Start/opdracht 3.
p. 24-25
Wetenschap en wonderen
Wonderen zijn de wereld uit
Er zijn geen links bij dit thema.
p. 26-27
Alternatieve geneeswijzen
Baat het of schaadt het?
Opdracht 1a: Placebo-effect
Onderstaande link heb je nodig bij opdracht 1a.
1b: Onderstaande link heb je nodig bij opdracht 1b.
Opdracht 2: Lees hier alles over de SExI-methode.
p. 28-29
Oude bronnen, nieuwe interpretaties
Islam in de moderne wereld
Opdracht 2: Lees hier alles over de SExI-methode.
p. 30-31
Wetenschappers vs. sceptici
Wie hebben er gelijk?
Start: Why facts don't convince people (and what you can do about it)
Bekijk het filmpje.
Opdracht 2: Bekijk twee filmpjes over wel of geen klimaatverandering.
Bron 1: Via onderstaande link vind je meer informatie over het klimaatakkoord.
Opdracht 4: Lees het artikel uit het Parool via onderstaande link en maak opdracht 4a t/m c.
